Uşak Yerel Tarih Platformu'nda Uşak yerel tarihiyle ilgili kesitler paylaşan Ömer Aşçı, 12 Nisan 1923'teki Uşak Kuşçubaşı darbesini paylaştı. Aşçı'nın yaptığı paylaşımda Mustafa Kemal Atatürk'ü devirmek için yapılmak istenenler yer aldı. İşte 12 Nisan 1923 Uşak Kuşçubaşı Darbesi ve detayları:
Türk ordusunun eski binbaşılarından Kuşçubaşızade Eşref Bey önderliğine aldığı Çerkez birlikleriyle Yunanistan'ın desteğini alarak Anadolu'da bir isyan çıkarmak ve Mustafa Kemal Paşa hükümetini düşürmek istemektedir. İngiltere Midilli Konsolos Yardımcısı F. Hadkinson Atina'daki İngiliz diplomatik temsilcisi C. H. Bentinck'e 12 Nisan 1923 tarihli telgrafında bu gelişmeleri tafsilatlı bir şekilde anlatmıştır. Bu telgrafta anlatılan planda Uşak Kazası şöyle zikredilmektedir ;
No.107
Midilli'deki İngiliz Konsolos Yardımcısı Bay Hadkinson'dan Atina'daki Charles Bentinck’e
Midilli,12 Nisan 1923
No.6
Sir,
Size ilişikte Çerkesler tarafından Türkiye'de yayınlanmış ve Çerkeslerin üç ya da dört gün içinde çıkartma yapmayı planladıkları karşı kıyıda dağıtılmak üzere hazırlanmış iki bildirinin kopyalarını yolluyorum. Bunlardan birinde Mustafa Kemal'le eşinin bir fotoğrafı ve ona karşı yapılan konuşmalar bulunmaktadır.
Yunan askeri otoriteleri, halkı Mustafa Kemal’e karşı kışkırtmak amacıyla, Küçük Asya'ya gönderilmek üzere çoğunluğu Çerkes, yaklaşık 1.400 kişiyi eğitmektedirler. Üç ya da dört gün içinde bunlardan 600 kadarı, Yunan destroyeri "Aspis" tarafından Anadolu'ya sevk edileceklerdir. Bu hareketin şu andaki başkanı, tanınmış bir Çerkes olan, Türk ordusunun eski binbaşılarından Kuşçubaşızade Eşref Bey 'dir, kendisi Çerkeslerin merkezi bürolarının bulunduğunu söyledikleri Berlin'den buraya bir ay önce gelmiştir. Eğitimli bir kimsedir. Eşreften sonra gelenler şunlardır:
• Eski Albaylardan Kots Emin Bey;780 kişinin başı durumundadır,
• Ayvalık bölgesinde tanınmış çetecilerden Hamit Bey Tsatsan(?);220 kişiye kumanda etmektedir,
• Anzavur’un oğlu,
• Etem'in yaveri Kadri Bey;180 adamı vardır. Bu Kadri beyin, yukarda sözü edilen karşı kıyıya yollanacak 600 adamla birlikte geleceği söylenmektedir.
• Davut Bey;170 adamıyla birlikte
• Ermeni Tsakidji;50 adamıyla.
Komutanlara Yunan subaylarına ödenen maaşlar ödenirken, askerlere yiyeceğin yansıra günde 3 drahmi ödenmektedir. Yaklaşık dört ay önce Şevki Bey adlı bir Çerkes, 28 adamıyla birlikte Sarımsaklı ‘ya (Ayvalık Bölgesi) çıktı ve içerlere girerek Kemal’in güçleriyle savaşan 1700 kişilik bir güç topladı. İstanbul’daki Türk gazeteleri sık sık onun yaptıklarından söz etmekte ve onun bugünlerde Çoban Hisar ile Uşak arasındaki ve Bandırma ile Balıkesir arasındaki iki köprüyü uçurduğunu yazmaktadırlar. Buradaki arkadaşlarına, Küçük Asya'daki Türk nüfusun yüzde 70'inin Kemal'e karşı olduğunu ve eğer gerekli araçlarla donatılırsa 10.000 kişilik bir gücü kolaylıkla bir araya toplayabileceğini bildirmektedir. Üç ya da dört gün önce 35 Çerkes, 'ASP1S' tarafından Sarımsaklı yakınlarına çıkartılmışlardır. Bunlar, buradan, kendilerine katılacak 600 kişinin ne zaman gelmeleri gerektiği konusunda işaret vereceklerdir.
Bu güçler dört kısma ayrılacaktır; biri Adala'dan, ikincisi Uşak’tan, üçüncüsü Balıkesir Bursa’dan ve dördüncüsü de Ayvacık Gönen’den ilerleyecektir.
Sadık Hizmetkârınız
(SD.) F. HADKINSON
No. 107
Mr. Hadkinson, British Vice-Consul at Mytilene, to Charles Bentinck, Athens
No.6
MITYLENE, April 12" 1923
Sir.
Please find enclosed herewith copies of two proclamations in Turkish, issued by the Circassians, and destined to be distributed on the opposite coast, where they intend to land three or four days hence. One bears the reproduction of a photograph of Mustafa Kemal with his wife and speaks against him.
The Greek Military Authorities are training about 1400 men, mostly Circassians, with the object of sending them into Asia Minor, in order to incite the population there to rise against Mustafa Kemal. In three or four days time some 600 of them will be sent over to Anatolia by the Greek destroyer "Aspis".
The present head of this movement is a certain Circassian, ex-major of the Turkish army, Eshref Bey Coutsou Zade who arrived here a month ago, from Berlin where they say they have their head-office. He is a well educated man. After Eshref comes Ex-Colonel Emin Bey Kots at the head of 780 men, then Hamid Bey Tsatsan, a well known brigand of the Aivaly district with 220 men, Kadri Bey, son of Anzavour, and aide de Camp of Etem Bey with 180 men. It is this Kadri Bey that is about to be sent to the opposite coast with the above mentioned 600 men. Daout Bey with 170 men, Armenian Trakidji with 50 men.
The men get 3 drahmas a day besides their food while the chiefs get the pay of Greek Officers.About four months ago a Circassian named Shefket Bey with 28 men, landed at Sarmoussaki (Aivali district) and went into the Interior where he mustered a force of 1700 men who are now fighting against Kemal's forces. The Turkish papers in Constantinople often write about his doings, and lately they reported that he has destroyed two bridges, one between Tjoban Hissar and Oushak and another between Pandermo and Balukiesser. He reports to various of his friends here that 70% of the whole Turkish population of Asia Minor are against Kemal, and that he can easily make up a force of 10.000 men, if he is provided with the means.
Three or four days ago 35 Circassians were landed by the "Aspis" close to Sarmoussaki. These men will signal here when the right time comes for the said 600 to join them.
The whole force will be divided into four parties; one will advance from Adalia, the second from Oushak, Konia, the third from Balokiesser Broussa, and the fourth from Aivadjik Giounen.
F. HADKINSON
F.O. 371/9102
