Ulaşım değil yatırım aracı olarak görülen ikinci el piyasası düzelir mi?

İkinci el otomobil piyasasında ciddi bir sıkıntı var. İzmir, Aydın, Uşak, Manisa ve Muğla gibi illerde de ikinci el otomobil satışları büyük ölçüde durdu. Ege Bölgesi’nde incir, zeytin ve bir çok ürünün üreticisi olan Aydın’da ikinci el piyasası sıkıntı çekiyor. Türkiye’nin en büyük zeytinyağı üreten kentlerinden Aydın’da ikinci el piyasasında 4.787 ilan var. Sahibinden.com verilerine göre Aydın’da otomobil bazında en düşük araç, 1988 model Ford Taunus marka bir otomobil.

Aydın’ın Nazilli ilçesinde satılan 67 bin 500 TL’lik araç en düşük fiyatlısı. Bunun dışında, Aydın’da en yüksek ikinci el otomobilin fiyatı ise 14 milyon 450 bin TL. Aydın’da sahibinden.com üzerinde satılan en pahalı aracın markası S400d 4Matic AMG Mercedes. 2022 model olan otomobil heybeti ve görüntüsüyle dikkat çekiyor.

İkinci el otomobil satışlarındaki düşüşün çeşitli nedenleri var. İkinci el otomobil fiyatları covid-19 nedeniyle girilen pandemi döneminde pik yapmaya başladı. Pandemi döneminde otomobil üreticileri çip krizini gerekçe göstererek üretimi azalttı. Otomobil üretimi, sadece çip krizinden kaynaklanmadı. Elektrikli otomobil üretiminin nasıl bir seyir alacağına dair belirsizlik de üretime sıkıntı oluşturdu. Pandemi kaynaklı para bolluğu ve düşük faizler nedeniyle de otomobil fiyatları ikinci el bazında artış gösterdi. Hatta bir dönem ikinci el otomobilin fiyatı, sıfırın da üstüne çıktı. Otomobile talep artınca fiyatlar da suni bir şişkinlik oluştu.

Otomobil üreticilerinin yeniden üretimi eski seviyeye getirmesiyle otomobil stokları yeterince doldu. Bunun dışında en önemli neden de Türkiye ve dünya genelindeki parasal sıkılaşma oldu. Parasal sıkılaşmayla birlikte otomobil kredilerin de azalma görüldü. Şu anda 1,5 ila 2 milyon TL’lik bir araç için en fazla 300 ila 350 bin TL kredi çıkıyor.

İkinci eldeki piyasanın hızlı olmasının bir nedeni de otomobilin bir yatırım aracı olarak görülmesiydi. Türkiye’de otomobil bir ulaşım aracı olarak değil, yatırım aracı olarak biliniyor. Piyasada paranın faiz ve borsaya gitmesi de ikinci el piyasasına darbe vuran bir unsur.

İkinci el otomobil piyasasının düzelip düzelmeyeceğine dair bazı ekonomistler yayınlar yaptı. Kimine göre önümüzdeki yıl otomobil fiyatları iyice düşecek. Kimine göre ise enflasyon karşısında nominalde değer kaybedip, yoluna devam edecek. Bizim öngörümüz piyasadaki görünmez el teorisinin işleyeceğidir. Görünmez el teorisine göre serbest piyasada gereksiz müdahale olmazsa, bir süre sonra işler rayına oturur.