Beyaz Saray ilk yapıldığında içinde Uşak halısı olduğu ortaya çıktı

Türklerin dünyaya armağanı olan halı kültürünün önemli bir merkezi olan Uşak’ta, dünya liderlerinin portrelerini Uşak halısı ile resmeden ünlü ressamların çerçeveleri sergileniyor. Bununla beraber akıllara gelen ‘neden Uşak halısı sarayların tercihi’ sorusunda ortaya çıkan cevap çok ilginç bir detayı gözler önüne serdi. Konuyla ilgili olarak Uşak Kent Tarihi Müzesi Müdürü Arkeolog Cengiz Doğan İhlas Haber Ajansı (İHA) muhabirine yaptığı açıklamada, Pazırık Kurganları’nda ilk halıya rastlandığını ve yapılan araştırmada halının Türkler tarafından dokunduğu ve dünyaya yayıldığına dikkat çekti. Doğan, açıklamalarına şöyle devam etti: 
“Türk halısının Selçuklularla birlikte Anadolu’ya girdiği bilinmekte. Yörük kültürünün bir ürünü olan halı Uşak ve yöresinde de yüzyılladır ilk haliyle yaşatılmakta. 15. yüzyıla kadar kendi ihtiyaçları kadar dokunan bu Uşak halıları, kapitülasyonlarla birlikte Avrupalı tüccarların ilgisini çekerek yayılma gösteriyor. Avrupa ülkeleri başta olmak üzere ilgi gören Uşak halıları buradan da birçok dünya ülkesine ulaşmaya başlamış. Sarayzade ve zenginlerin elde edebildiği değerli bir konu haline gelen Uşak halıları zamanla önemli kilise ve katedrallerde de kendine yer bulduğu bilinen bir gerçektir.” 

“Uşak halısının Beyaz Saray da olduğu tablolarda görülmekte” 
Dönemin ünlü ressamları Lorenzo Lotto ve Hans Holbein gibi sanat tarihinden çok iyi bilinen sanatçılarının Uşak halılarını ünlü tablolarına konu ettiklerini vurgulayan Doğan, “Amerika Birleşik Devletleri Başkanı George Washington 1700’lü yılların sonunda Beyaz Saray ilk yapılırken yaptırdığı tablolarda Uşak halısına yer vermiştir. Yine İngiltere saraylarında özellikle duvar süsü olarak Uşak halıları kullanıldığı görülmekte. Bir de dikkat çeken konu ülkeler arası yapılan önemli anlaşmalarda masada Uşak halısının serili olduğu müzemizde sergilenen tablolarda görülmekte” dedi. 

Osmanlı ve dünyadaki sarayların tercihi neden Uşak halısı? 
Arkeolog Cengiz Doğan, Uşak halısını diğer halılardan ayıran ve Osmanlı sarayları başta olmak üzere dünya liderlerinin saraylarının tercihi olmasının çok bilinmeyen sırrını da şöyle açıkladı: 
“Kategorik olarak Türkler birçok halı üretmiştir. Uşak halısını diğer halılardan ayıran önemli farklardan ilki Murat Dağı'nda yetişen çam ağaçlarıdır. Murat Dağı'nda yetişen çam ağaçlarının gövdesi yüksek ve düz boyludur. Bu da uzun dokuma tezgahları ile büyük ebatta halı dokumaya olanak sağlamıştır. Bu nedenle de tek parça halinde dokunan Uşak halıları büyük salonları olan saraylara yakışan önemli bir aksesuar tercihi olmuştur. Aynı şekilde özellikle İstanbul ve diğer büyük camilerinde zeminini Uşak halısı kaplamıştır. Uşak halısının tercih edilmesinin diğer özellikleri de koyun yününden elde edilen iplikle dokunması, ipliklerinin yüzyıllara meydan okuyan kök boyası ile boyanması ve canlılığını kaybetmemesi, metrekaresinde 90 bin ilmek atılması, halı üzerindeki desenlerin Orta Asya’nın geleneksel figürlerini taşıması anlamlı zenginlik ifade etmektedir.” 
Uşak halılarının resmedildiği tablolar ve tarihi halı dokuma tezgahları Uşak Kent Tarihi Müzesi'nde ücretsiz olarak ziyaret edilebilmekte.