“Kardeş, kardeşin ne olduğunu ne de öldüğünü istermiş” demiş atalarımız ve bu sözün ne kadar doğru olduğu geçmişten günümüze yaşanan tecrübelerle sabittir. Habil ve Kabil’den beri kardeş kavgası ve kıskançlığı bitmemiştir. Öyle ki Osmanlı ve dünyanın bir çok imparatorluk ve krallığında kardeşler arası taht kavgaları bitmemiş. Hatta Osmanlı tarihinde III. Mehmet, aynı gün tam 19 kardeşini de katlederek, kardeş kıskançlığının tarihteki bir izdüşümü olmuş.
Sadece taht kavgalarıyla kalmamış ve kardeşler arasındaki gerilim, neredeyse ortalama her Türk ailesine de sirayet etmiş. Akran çocuklar ve yetişkinler arasında yapılan muhabbetlerin başında, “Amcam vaktiyle bizim tarlaları almış”, “Babam çok safmış, kardeşi kıskançlık yapıp hakkını vermemiş”, “Annemin mallara kardeşleri konmuş” gibi hakikat ve safsatalar da yer alıyor.
İşin kardeşler arasındaki boyutu bu düzeydeyken, anne ve babaları da çok zorlayan kardeş kıskançlığı psikolojik bir sorun mu? Uzmanlar bu konuda bazı önerilerde bulunuyor ve kardeş kıskançlığıyla mücadelede şu önerilerde bulunuyor;
KARDEŞ KISKANÇLIĞININ NEDENLERİ?
Aile büyüklerinin bir çocuğa daha fazla ilgi göstermesi, diğer kardeşin kendini geri planda hissetmesine neden olabiliyor. Özellikle yeni bir kardeşin dünyaya gelmesi bu duyguyu tetikliyor. Okulda, sporda veya herhangi bir alanda bir kardeşin daha fazla öne çıkması, diğer kardeşte yetersizlik hissi ve kıskançlık yaratabiliyor. Oyuncaklar, kıyafetler veya diğer eşyalar konusunda eşitsizlik hisseden çocuklar arasında gerginlik yaşanabiliyor. Anne-babanın bir çocuğu diğerinden daha çok övdüğünü veya sevdiğini düşünen kardeş, zamanla kıskançlık duygusuna kapılabiliyor. Aile içinde sık sık yapılan karşılaştırmalar, çocukların birbirine rakip gibi hissetmesine neden olabiliyor. “Abin gibi başarılı ol” ya da “Kardeşin senden daha uslu” gibi ifadeler, kıskançlık hissini artırabiliyor.
ANNE VE BABALAR KISKANÇ KARDEŞLERE NASIL DAVRANMALI?
Uzmanlar, kıskançlığın tamamen ortadan kaldırılmasının mümkün olmadığını ancak doğru yaklaşımlarla dengeli bir aile ortamı oluşturulabileceğini söylüyor. Anne ve babaların kıskanç çocuklara karşı takınması gereken tutumlar şöyle;
- Çocuklar arasında adil bir denge kurmaya özen gösterin. Ancak her çocuğun farklı ihtiyaçları olduğunu unutmayın.
- Çocukların duygularını rahatça ifade edebilecekleri bir ortam yaratın. Kardeşler arasındaki anlaşmazlıklarda arabulucu olun.
- Her çocukla ayrı ayrı vakit geçirmek, onların kendilerini özel hissetmelerini sağlar.
- Çocukların birlikte vakit geçirmelerini sağlayarak ortak aktiviteler planlayın.
- Başarıları ve olumlu davranışları överken adil olmaya dikkat edin.
- Çocuklara birbirlerinin duygularını anlamayı öğretin. Empati, kardeşler arasındaki kıskançlık duygusunu azaltabilir.
- Ebeveynlerin davranışları, çocukların kardeş ilişkilerini doğrudan etkiliyor. Kavga yerine çözüm odaklı yaklaşımlar sergileyerek iyi bir örnek olun.