Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB), toplam Kur Korumalı Mevduat bakiyesi 32 milyar 600 milyon dolar seviyesine gerilediğini bildirdi.
Kur korumalı mevduat sistemi hakkında bilgi veren TCMB, "Döviz Dönüşümlü Kur Korumalı Mevduat/Katılma (DDKKM)" ve "Türk Lirası Kur Korumalı Mevduat/Katılma (TL KKM)" hesap sonuçlarını paylaştı.
Aralık ayı verilerini aktaran TCBM, toplam stok bakiyesinin 3,2 milyar dolar azalarak 35,8 milyar dolardan 32,6 milyar dolara gerilediğini vurguladı.
Gerçek kişilerin bakiyesi ise 2,5 milyar dolar düşüşle 28,5 milyar dolardan 26 milyar dolara geriledi. Şirket ve diğer tüzel kişiliklerin ise DDKKM bakiyesi ise 700 milyon dolar azalarak 7,3 milyar dolardan 6,6 milyar dolar seviyesine indi.
KUR KORUMALI MEVDUAT NEDİR?
Kur korumalı olarak bilinen mevduat sistemi, Türkiye'de 21 Aralık 2021'de uygulanmaya başlandı. Kur korumalı mevduat sistemi hayata geçmeden bir süre önce çıkan Rahip Brounson krizi nedeniyle dolar kuru 5 kata yakın bir artış gösterdi. Takip eden dönemde Aralık 2021'e kadar 18 TL'yi gören dolar / TL kuru hükümetin aniden gündeme aldığı kur korumalı mevduat sistemiyle 12 TL seviyesini geriledi.
21 Aralık 2021'den önce doları 18 TL'den alan bir çok vatandaş 6 TL gibi bir düşüşle ciddi zararlar ettiler.
Fakat mevduatta parası olanlar da ertesi günü ellerindeki paraları kur korumalı mevduata yatırdılar ve buradan ciddi gelirler sağladılar.
KUR KORUMALI MEVDUAT DOLAR / TL'NİN YÖNÜNE ETKİ EDEMEDİ
Kur korumalı mevduat sistemi dolar ve TL'ye bir süreliğine aşağı yönlü etki etse de sonrasında rakamlar tekrar yükselmeye başladı.
Dolar ve TL'nin yükselişinin bu seferki nedeni ise Merkez Bankası'nın faiz yükseltmek yerine negatif faiz politikası oldu.
Mayıs 2023'te dolar ve TL kuru 30 lirayı aştı ve sonrasında göreve gelen Ekonomi Bakanı Mehmet Şimşek'in uyguladığı sert politikalar ve Merkez Bankası'nın faiz artırmaya dönük politikaları neticesinde kur baskı altına alındı.
KUR KORUMALI MEVDUATTAN ÇIKIŞLAR TALEP EDİLDİ
Hazine, oluşan mali yük nedeniyle kur korumalı mevduattaki vatandaşların bu sistemden çıkmasını istedi. Fakat bir çok kişi, kur korumalı sistemden çıkmayarak elde edecekleri gelirden olmak istemedi. Bunun üzerine Merkez Bankası'na yatırması gereken zorunlu karşılıklar yükseltildi. Ayrıca 1 Ocak 2024 tarihinden sonra KKM sisteminde yeni hesap açılamayacağı duyuruldu.
SELÇUK GEÇER, ATİLLA YEŞİLADA VE SONER GÖKTEN GİBİ BİR ÇOK EKONOMİST SİSTEMİN YANLIŞ OLDUĞUNU SAVUNDU
Kur korumalı mevduat sistemine bir çok ekonomist olumsuz sonuç doğuracak gözüyle baktı. O dönemde Prof. Dr. Soner Gökten, Atilla Yeşilada ve Selçuk Geçer gibi bazı ekonomistler değerlendirmeler yaptı ve kur korumalı sistemin Türkiye'nin ekonomisine olumsuz etki yapacağını savundu. Kur korumalı sistemi ilk dönemlerde savunan ve halay çekenler ise, sonrasında hükümetin sistemin zararını açıklaması üzerine görüşlerini değiştirdiler.