Uşak’ta aromatik bir tadı olan sofralık üzüm üretimi yapan Karahallı ilçesinin köylerinde, bu yıl beklenen miktarda üzüm bulunmuyor. 10 yıl öncesine kadar yüzlerce ton üzüm üretimi yapan köylerde, bugün bu rakam 10 ila 20 ton dolaylarına düştü. Karahallı’nın üzüm üreticisi köylerini geçtiğimiz gün dolaşan Uşak Tanıtım ve Kültür Gönüllüleri Derneği Başkanı Mehmet Keyvanoğlu ve yöneticileri, sadece 1 köyde, 1 üreticinin yaptığı üretime şahit oldu ve tesadüf eseri bağ bozumuna denk geldiler. Söz konusu üreticinin bir farklı bir üretim yöntemiyle üzüm yetiştirdiğine tanık olan dernek yönetimi, Türkiye’nin ve dünyanın en lezzetli pekmezi, kuru üzümü ve şaraplarının yapıldığı üzüm üretiminin düştüğü durumdan dolayı büyük bir üzüntü duydu. Dernek Başkanı Mehmet Keyvanoğlu, Karahallı’da önceki dönemlerde bağ bozumlarının 3 gün boyunca şenlik havasında yapıldığını anlattı.
ÜZÜM ÜRETİMİ 10’DA 1’İN ALTINA DÜŞTÜ
Uşak’ın Karahallı ilçesinde üzüm üretimi yüzyıllar boyunca önemli bir geçim kaynağı ve yaşam tarzı oldu. Çok değil, 10 yıl öncesine kadar, 100 ton ve üzeri üzüm rekoltesi alınan ilçe ve köylerinde, bu yıl üzüm rekoltesi çok düştü ve 10 ila 20 ton seviyesine geriledi. Genç nüfusun göçü sonucu, bir çok köyde, üzüm üretimi değil aynı zamanda yaşam şartları da aşağı yönlü ilerledi. Asmalar yaşlandı, insanlar yaşlandı ve verim çok düştü. Karahallı’nın köyleri pekmezi, sirkesi ve şaraplarıyla ünlüydü. Fakat düşen rekolte nedeniyle köylü, kuru üzümü dahi dışarıdan alır hale geldi.
3 GÜN KARNAVAL GİBİ BAĞ BOZUMU YAPILIRDI
Köylerin bu durumu hakkında değerlendirmeler yapan Uşak Tanıtım ve Kültür Gönüllüleri Derneği Başkanı Mehmet Keyvanoğlu, 1900’den 1950’ye kadar bazı köylerde bağ bozumlarının festival havasında geçtiğini dile getirdi. Keyvanoğlu, “1900’den 1950 yılına kadar özellikle Paşalar köyünde, bağ bozumu şenlikleri bir festival havasına dönüşürdü. Eylül ayının başında yapılacaksa, Ağustos’un son haftası evlere gidilir, gelin kızlar hazırlanır, 3 gün sabahlara kadar üzüm toplanır ve eğlence olurdu. Kurutmalık ve pekmezlikler ayrılırdı. Özellikle bu yıl iklim şartlarından (krizi) dolayı, hiçbir köyümüzde üzüm mahsulü alınmadı. Uşak Tanıtım ve Kültür Gönülleri Derneği olarak, sadece 1 köyde bir bağda üzüm bulduk. Coğuplu köyünde üzüm mahsulüne rastladık ve tesadüf olarak da bağ bozumuna iştirak ettik. Alparslan Dur arkadaşımız da bağ bozumunu görüntüledi” dedi.
KARAHALLI’NIN 20 ÇEŞİT ÜZÜMÜ VARDI
Karahallı ve köylerinde, eski yıllarda, 20’nin üzerinde üzüm çeşidi yetiştirildiğini anlatan Keyvanoğlu, her ailenin mart ayında gidip, eylül sonunda döndüğü bağlarında, bağ damaları, su ihtiyacı için avganları ve bostan bekleme yeri olan tavganelerinin olduğunu kaydetti.
“Aylarca köye gelmezlerdi. İhtiyaçları olduğu zaman ara ara köylere gelinirdi” diyen Keyvanoğlu, Eylül ayından itibaren başlayan maratonu da şöyle hatırlattı: “Köylerde o dönemlerde genç nüfus vardı. Gençler, üzüm ve üzüm ürünlerini at ve eşekleriyle başta Uşak olmak üzere, yakın ilçe ve köylere satmaya ve takasa giderlerdi. Fakat bu yıl, sadece bir üretecimiz Tekirdağ’a üzümlerin tamamını gönderdiği ifade etti. Kuraklık ve iklim böyle devam ederse, son kalan üzümcüler de devam etmeyecek”.
KÖYLERİMİZDE MEYVE VE SEBZE ARTIK ÇOK AZ!
Keyvanoğlu, Karahallı’da üzümün dışında bostanların da ekildiğini ve 10 çeşit düğülek adı verilen kavunun bulunduğunu ve kuraklık nedeniyle köylerde meyve ve çeşitlerinin artık eskisi gibi yetişmediğini belirtti. Keyvanoğlu, “Bu yıl köylerde meyve yok ve Mart’taki dolu ve kuraklık ürünlerimizi mahvetti. Biz dernek olarak bir farkındalık çalışması yapmaya çalışıyoruz. Bu noktada köylerimizdeki sebze ve meyvelerimizin üretiminin devamlılığı için elimizden gelen gayreti göstermeye devam edeceğiz” diye konuştu.
FOTOĞRAFLAR: ALPARSLAN DUR